2015-2016 - Bilim Felsefesi - Vize Sınavı

1. Aşağıdakilerden hangisinde belirlenebilir özellik ve belirlenmiş özellik çifti sırayla ve doğru olarak verilmiştir?

Sıcaklık - Soğukluk

Mor - Renk

Aziz Sancar - Biyokimyager

Sıcaklık - 30 C

Hız - 50 m

Doğru! Yanlış!

2. Yanımdaki merdivenin uzunluğu 4.5 metredir. önermesi, sözü edilen merdiven nesne dizgesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?

Merdiven hakkında bir tümel-evetleme olgusunu

Merdivenin bir belirlenebilir özelliğini

Merdiven hakkında bir tümel-koşullu olguyu

Merdivenin bir belirlenmiş özelliğini

Merdivenin temel bir özelliğini

Doğru! Yanlış!

3. Geçerli tümdengelimsel çıkarım ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

Yeni öncüllerin eklenmesi, çıkarımı geçersiz hale getirebilir.

Çıkarımın geçerliliği derecelidir.

Sonucun ifade ettiği bilgi, öncüllerde bulunmaz.

Tümdengelimsel çıkarım ya tamamen geçerlidir ya da tamamen geçersizdir.

Bilgi-artıran bir çıkarımdır.

Doğru! Yanlış!

4. Bilim insanlarının bilimin konusuna giren olgulara ilişkin bilimsel bilgi üretmek ve bu olguları açıklamak amacıyla yaptıkları işlemlerin tümüne ne ad verilir?

Özel bilim

Genel bilim

Tümevarım

Felsefe

Bilimsel yöntem

Doğru! Yanlış!

5. Aşağıdakilerden hangisi geçerli bir tümevarımsal çıkarımdır?

a1 bir metaldir. Metaller ısıtıldığında genleşir. Öyleyse a1 de ısıtıldığında genleşir.

Ece'nin ismi kısadır. Tüm kısa isimli insanlar ünlüdür. Öyleyse Ece bir ünlüdür.

a1 bir metaldir ve u1 yerinde ve t1 zamanında yeterince ısıtıldığında genleşiyor. a2 bir metaldir ve u2 yerinde ve t2 zamanında yeterince ısıtıldığında genleşiyor. Öyleyse tüm metaller yeterince ısıtıldığında genleşir.

Konfüçyus insandır. İnsanlar düşünür. Öyleyse, Konfüçyus düşünür.

a1 bir metaldir ve u1 yerinde ve t1 zamanında yeterince ısıtıldığında genleşiyor. Tüm metaller birbirinden farklı yer ve zamanlarda ısıtıldığında aynı biçimde davranır. Öyleyse, tüm metaller yeterince ısıtıldığında genleşir.

Doğru! Yanlış!

6. Aşağıdaki koşullardan hangileri, bir bilimsel önermenin bir olgunun bilgisini ifade edebilmesi için yerine getirmesi gereken koşullardandır?

I ve II

II ve III

II ve IV

I, II ve III

I, II, III ve IV

Doğru! Yanlış!

7. Aşağıdakilerden hangisi başarılı bir gözlemin koşullarından biri değildir?

Gözlemin sağlam ve güvenilir olması

Gözlemin nesnel olması

Gözlemin yalnız duyu organlarıyla yapılması

Gözlem verilerinin bilim insanları arasında iletilebilir olması

Gözlem verilerinin bilim insanları arasında paylaşılabilir olması

Doğru! Yanlış!

8. Aşağıdakilerden hangisi dönüştürme fonksiyonlarının türüne göre anılan ölçeklerden biri değildir?

Oran Ölçeği

Soyut Ölçek

Aralık Ölçeği

Sırasal Ölçek

Adlandırıcı Ölçek

Doğru! Yanlış!

9. Bir dairesel sıralama bağıntısı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

Yansımalı, bakışımlı ve geçişlidir.

Yansımalı, bakışımsız ve geçişlidir.

Yansımasız, bakışımsız ve geçişlidir.

Yansımasız, bakışımsız ama geçişli değildir.

Yansımalı, bakışımlı ama geçişli değildir.

Doğru! Yanlış!

10. Bilim felsefesinde gözleme ya da deneye konu olan nesne-dizgelerinin niceliklerine sayısal değer verme işlemine ne ad verilir?

Biçimsel işlem

Gözlem veya deney verisi

Sayısal değer fonksiyonu

Ölçme

Fiziksel işlem

Doğru! Yanlış!

11. Aşağıdakilerden hangisi gözlemin amacıdır?

Gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarından birinin doğruluk değeri olduğunu kanıtlamak

Gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarını ortaya koymak

Gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarının bilimsel değerini ortaya koymak

Gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarından birini doğrulayarak, bu yanıtı doğru kılan olgunun bilgisine ulaşmak

Gözleme yol açan sorunun olanaklı yanıtlarının eşdeğer olduğunu göstermek

Doğru! Yanlış!

12. Aşağıdakilerden hangisi geçişli (transitif) bir bağıntıdır?

İki sayıdan birincinin diğerinin toplamaya göre tersi olması ilişkisi

İki sayıdan birincinin diğerinden büyük olma ilişkisi

İki kişiden birincinin diğerinin annesi olması ilişkisi

İki renkten birincinin diğerine benzer olması ilişkisi

İki sayıdan birincinin diğerinin karesi olması ilişkisi

Doğru! Yanlış!

13. a taşı t1 zamanında 44.10 metre yüksekliğindeki kulenin tepesinden serbest düşmeye başlar ise, a taşı t1 zamanından 3 saniye sonra kulenin dibinde bulunur mu? Yukarıdaki deney sorusu aşağıdaki genel soru biçimlerinden hangisini örnekler?

a nesne dizgesi t zamanında D1 nesne durumunda mıdır?

a nesne dizgesi t zamanında u yerinde F özelliğini taşır mı?

a nesne dizgesi t1 zamanında D1 nesne durumunda ise, a nesne dizgesi t2 zamanında D2 nesne-durumunda olur mu?

a nesne dizgesi t + 3 sn zamanında u yerinde F özelliğini taşır mı?

u yerinde ve [t1, t2] zaman aralığında D1 nesne-durumundan D2 nesne-durumuna geçen a nesne dizgesi var mıdır?

Doğru! Yanlış!

14. Aşağıdakilerden hangisi gözlem ile ilgili bir ontolojik sorudur?

Hangi türden bilimsel işlemler gözlem sayılabilir?

Gözlemsel bilgiyle gözlemsel olmayan bilgi arasında kesin bir fark var mıdır?

Gözlemsel bilgi, gözlemsel olmayan bilgiden bağımsız mıdır?

Gözlemsel bilginin doğrulanmasıyla gözlemsel olmayan bilginin pekiştirilmesi arasındaki farklar nelerdir?

Gözlemlenebilir şeyler varlık sayılabilir mi?

Doğru! Yanlış!

15. Bir önermenin bilgisel olasılığı aşağıdakilerden hangisini ifade eder?

Önermenin kabul-edilebilirlik derecesini

Önermeyi doğrulayan olayın dünyada ne sıklıkla gerçekleşeceğini

Önermeyi doğrulayan olayın dünyada o ana kadar ne sıklıkla gerçekleştiğini

Önermenin tümdengelimsel olarak temellendirilip temellendirilemeyeceğini

Önermenin karşılık geldiği olayın dünyada gerçekleşip gerçekleşmediğini

Doğru! Yanlış!

16. Aşağıda verilen ve bilim felsefesinde “bilgi üretimine yol açan sorular” olarak adlandırılan sorularla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A olanaklı bir düzenlilik ise, (ii) sorusu hipotez sınamaya yol açan sorudur.

(i) sorusu sınamaya yol açan sorudur.

(ii) sorusu açıklamaya yol açan niye sorusudur.

A durumu yalınsa, (i) gözleme yol açan sorudur.

(i) sorusuna verilen olumlu yanıt, (ii) sorusuna öndayanak oluşturur.

Doğru! Yanlış!

17. Wesley C. Salmon nedensel olmayan süreçleri nasıl adlandırır?

Tümdengelimsel-süreç

Sözde-süreç

Tümevarımsal-süreç

Mucize-süreç

Kendinden-süreç

Doğru! Yanlış!

18. Aşağıdakilerden hangisi “A, çünkü B” açıklama - önermesinin, tümdengelimsel-yasacı bilimsel açıklama modelindeki doğru olma koşullarından biri değildir?

A” önermesinin, “B” önermesinden bir tümdengelimsel çıkarımla türetilmesi

“A” önermesinin doğru olması

“B” önermesinin bir tikel-evetleme önermesi olması

“B” önermesinin bilimsel yönteme dayanarak sınanmasının da olanaklı olması

“B” önermesinin olumsal bir önerme, yani “B” önermesinin doğru olmasının da yanlış olmasının da olanaklı olması

Doğru! Yanlış!

19. Açıklamaların birleştirici gücünün, ortak açıklayan-önermelerin azlığı değil, açıklamaların dayandığı çıkarım tiplerinin azlığı ve bu az sayıda çıkarım tipine ait çıkarımların toplam sonuçlarının sayısının büyük olması şeklinde tanımlandığı açıklama modeli aşağıdakilerden hangisidir?

Kitcher'in Birleştirici Açıklama Modeli

Olasılıksa! Tümevarımsal-Yasacı Açıklama Modeli

Pragmatik Açıklama Modeli

Olasılıksa! Tümdengelimsel-Yasacı Açıklama Modeli

Friedman'ın Birleştirici Açıklama Modeli

Doğru! Yanlış!

20. Nedensel-Düzeneksel Açıklama Modeli ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

Bilimsel açıklama yeni teknolojik gelişmelerin gerçekleşmesine yol açar.

Bilimsel açıklama paradigma değişikliğine neden olmak zorundadır.

Bilimsel açıklama çıkarıma değil, açıklanan-olgunun oluşmasına yol açan nedensel süreçler ve nedensel etkilemelere dayanır.

Önermeler arasında çıkarımsal bir ilişki kurulmuş olup, açıklanan-önermenin doğru olmasının açıklayan-önermenin doğru olmasına neden olduğu savunulur.

Bilimsel açıklama sadece deney düzenekleri kullanılarak yapılır.

Doğru! Yanlış!

2015-2016 - Bilim Felsefesi - Vize Sınavı

Durumun hiç iyi gözükmüyor. Çalışmanız gerekiyor. Hem de çok ve kaliteli çalışmanız gerekiyor. Çalışmadan, emek sarfetmeden kim başarılı olmuş ki sen olacaksın. Tembelliği bırakıp, çalışmaya başla. Hemen şimdi… Acele et, zaman çabuk geçiyor… Unutma; Başarı, hazırlık ve fırsatın buluştuğu yerdir.

Herhalde dersine şöyle bir bakıp geçmişsin. Çalışacaksın, çalışmadan olmaz. Emek sarfetmeden hiç olmaz. Çalışırsan başarılı olmaman için hiçbir sebep yok. Başarı, her gün tekrarlanan küçük çabaların toplamıdır. Vaktin mi yok? Hiç sanmıyorum. Telefona, televizyona ayırdığın zamanın azını derslerine ayırırsan bu iş olur ve olacaktır. Neden olmasın ki? Çok geç değil…

Sonuca göre başarınız orta hallice gözüküyor. Ne iyisin ne de kötüsün diyebiliriz… Böyle de olmaz deyip hatanı telafi etmek için, kendine söz vermelisin. Daha başarılı olmanın yolu çalışmaktan, emek sarfetmekden geçiyor. Bunu unutma… İnat et ve başar. Başarmak için kendi iradenizin her şeyden çok daha önemli olduğunu asla unutmayın. Başarmak senin de hakkın...

Durumunu değerlendirecek olursak, iyiye yakınsın. Ama zirvede de değilsin. Niye değilsin? Biraz daha çaba gösterirsen, daha başarılı olacaksın gibi gözüküyor. Bundan sonra daha iyi olacağım, daha çok çalışacağım diye kendine söz ver ve inatla, azimle yoluna devam et. İnsan bir şeyi ciddi olarak istemeye görsün, hiçbir şey erişilemeyecek kadar yükseklerde değildir. Daha iyi olacaksın, emin olunuz…

Gayet iyi durumdasın ve başarılısın. Ancak, bu sonucu görüp de kendini bırakma. Başarının devamlı ve düzenli, kaliteli bir çalışmanın sonucunda geldiği hiç unutma. Her zaman zirveye doğru koşmaya devam et. Başarı mutluluk getirir, huzur getirir... Yolun açık, başarıların daim olsun…

Google Adsense Kodu

2015-2016 – Bilim Felsefesi – Vize Sınavı

1. Aşağıdakilerden hangisinde belirlenebilir özellik ve belirlenmiş özellik çifti sırayla ve doğru olarak verilmiştir?

2. Yanımdaki merdivenin uzunluğu 4.5 metredir. önermesi, sözü edilen merdiven nesne dizgesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?

3. Geçerli tümdengelimsel çıkarım ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

4. Bilim insanlarının bilimin konusuna giren olgulara ilişkin bilimsel bilgi üretmek ve bu olguları açıklamak amacıyla yaptıkları işlemlerin tümüne ne ad verilir?

5. Aşağıdakilerden hangisi geçerli bir tümevarımsal çıkarımdır?

6. Aşağıdaki koşullardan hangileri, bir bilimsel önermenin bir olgunun bilgisini ifade edebilmesi için yerine getirmesi gereken koşullardandır?

7. Aşağıdakilerden hangisi başarılı bir gözlemin koşullarından biri değildir?

8. Aşağıdakilerden hangisi dönüştürme fonksiyonlarının türüne göre anılan ölçeklerden biri değildir?

9. Bir dairesel sıralama bağıntısı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

10. Bilim felsefesinde gözleme ya da deneye konu olan nesne-dizgelerinin niceliklerine sayısal değer verme işlemine ne ad verilir?

11. Aşağıdakilerden hangisi gözlemin amacıdır?

12. Aşağıdakilerden hangisi geçişli (transitif) bir bağıntıdır?

13. a taşı t1 zamanında 44.10 metre yüksekliğindeki kulenin tepesinden serbest düşmeye başlar ise, a taşı t1 zamanından 3 saniye sonra kulenin dibinde bulunur mu? Yukarıdaki deney sorusu aşağıdaki genel soru biçimlerinden hangisini örnekler?

14. Aşağıdakilerden hangisi gözlem ile ilgili bir ontolojik sorudur?

15. Bir önermenin bilgisel olasılığı aşağıdakilerden hangisini ifade eder?

16. Aşağıda verilen ve bilim felsefesinde “bilgi üretimine yol açan sorular” olarak adlandırılan sorularla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

17. Wesley C. Salmon nedensel olmayan süreçleri nasıl adlandırır?

18. Aşağıdakilerden hangisi “A, çünkü B” açıklama - önermesinin, tümdengelimsel-yasacı bilimsel açıklama modelindeki doğru olma koşullarından biri değildir?

20. Nedensel-Düzeneksel Açıklama Modeli ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?